Μιχάλης Βουμβουλάκης «Τα συμφέροντα ήθελαν την εξόντωση του συνεργατισμού» - Τι λέει στη "Νέα Κρήτη" ο άνθρωπος που οργάνωσε τον αγροτικό συνδικαλισμό στην Κρήτη

Μνήμες, συναισθήματα, γνώσεις και απόψεις, κάνοντας λόγο για την απόλυτη καταστροφή του αγροτοκτηνοτροφικού τομέα της χώρας, καταθέτει στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” ο παλαίμαχος αγροτοσυνεταιριστής και συνδικαλιστής από τον Προφήτη Ηλία Μιχάλης Βουμβουλάκης, κατονομάζοντας τον Κώστα Σκανδαλίδη ως τον πρώτο που άνοιξε την πόρτα στο χάος για τον αγροτικό συνδικαλισμό και συνεργατισμό, και προσωπικά τον Αλέξη Τσίπρα σήμερα για την ολοκλήρωση του “εγκλήματος”.

Ιδρυτής της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ν. Ηρακλείου, αγροτικό στέλεχος πρώτης γραμμής για δεκαετίες ολόκληρες, είναι από τους ανθρώπους εκείνους που έχουν πολλά να πουν, σε μια περίοδο που ο αγροτικός κόσμος της χώρας...



 η παραγωγή των αγροτικών προϊόντων και το κίνημα των ανθρώπων της υπαίθρου δε βρίσκονται και στα καλύτερά τους!

Ο Μιχάλης Βουμβουλάκης διετέλεσε πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ηρακλείου Κρήτης την περίοδο 1975-1983, πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου από το 1988 μέχρι και το 1994, διευθύνων σύμβουλος και πρόεδρος της Ένωσης Σουλτανοπαραγωγών Κρήτης μέχρι το 2002, και αντιπρόεδρος Β’ και Α’ στην ΠΑΣΕΓΕΣ από το 1997 μέχρι το 2000.


Στην ίδρυση της ΟΑΣΝΗ

Στο ερώτημά μας για την ίδρυση της ΟΑΣΝΗ, ο Μιχάλης Βουμβουλάκης, που πρωτοστάτησε με τον γεωπόνο και πρώην ερευνητή Αμπέλου Βαγγέλη Βαρδάκη στη συγκεκριμένη δράση, θυμάται και λέει στη “Νέα Κρήτη”: «Εγώ ξεκίνησα τη συνδικαλιστική μου δράση το 1974. Οργανώσαμε τους πρώτους Αγροτικούς Συλλόγους. Οργανώσαμε την ΟΑΣΝΗ και ήμουν ο πρώτος πρόεδρός της. Ήμασταν παρέα με τον Βαγγέλη τον Βαρδάκη, οργανώσαμε 142 Αγροτικούς Συλλόγους στο νομό και λειτουργούσαν οι περισσότεροι. Κι έτσι η Ομοσπονδία της εποχής εκείνης είχε μια βάση και μια δυναμική που φάνηκε και από τις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, τα συλλαλητήρια και τα μεγάλα αποτελέσματα. Ήταν μια ΟΑΣΝΗ του ’74 μέχρι και όλη τη δεκαετία του ’80, η οποία είχε πόδια και στηριζότανε. Και αυτά ήταν τα μέλη της, οι αγροτικοί σύλλογοι στον αγροτικό κόσμο»...

Ο Μιχάλης Βουμβουλάκης στο σημείο αυτό θυμάται ότι «δεν υπήρχαν τότε τα ΜΜΕ για να μεταδώσουμε τη δράση μας. Επιχειρούσαμε λοιπόν ένα πρόγραμμα με την ομάδα που είχα, δηλαδή τον Βαρδάκη, τον μακαρίτη τον Σαββάκη και πολλούς άλλους. Όλοι μας για όλο τον χρόνο και συνέχεια είχαμε επαφή με τον αγροτικό κόσμο και γυρίζαμε τα χωριά»...
Ο παλαίμαχος συνεταιριστής και συνδικαλιστής των αγροτών τονίζει ότι η ΟΑΣΝΗ εκείνη την εποχή είχε μπορέσει και είχε σταθεί στο ύψος των περιστάσεων σε μεγάλα και δύσκολα ζητήματα του αγροτοκτηνοτροφικού κόσμου.

«Τότε ήταν η αναμπέλωση που έδωσε παράταση ζωής στους αμπελώνες και τους παραγωγούς, ενώ ήταν αρκετές οι ρυθμίσεις χρεών των αγροτών και των κτηνοτρόφων. Γενικά δεν μπορούσε κανείς και δεν μπορεί κανείς και σήμερα, κάνοντας μια αναδρομή, να μη θυμηθεί και να μην αποδεχτεί αυτές τις επιτυχίες αυτής της Ομοσπονδίας, είτε συμφωνούσες μαζί της είτε δε συμφωνούσες»...
Όπως εξηγεί ο συνεταιριστής, «ήταν βέβαια χρόνια με φοβερά προβλήματα, αλλά... ήταν τότε και πραγματικοί ηγέτες στον χώρο της πολιτικής. Από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή μέχρι τον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου, οι οποίοι είχαν ευαισθησίες για τον αγροτικό χώρο. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, η δυναμική που παρουσίασε το Κίνημα στο νομό Ηρακλείου ήταν πρωτοφανής και ήταν κάτι το ξεχωριστό σε όλη την Ελλάδα»...

Με τον Μιχάλη Βουμβουλάκη στα γραφεία της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου σε μια συνέντευξη για πολλά ζητήματα και σε ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, τότε που ο ίδιος πρωτοστατούσε στην ίδρυση της ΟΑΣΝΗ...

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι στην πορεία η ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ έγινε με προβλήματα: «Υπήρχε όμως τότε η ΑΤΕ, που όταν υπήρχαν χρονιές κρίσης, όχι μόνο δεν απαιτούσε τα χρήματα των αγροτών πίσω, αλλά αντίθετα επαναχρηματοδοτούσε τον αγροτικό τομέα. Και όσο κι αν συμφωνούσε ή διαφωνούσε κανείς με την Αγροτική Τράπεζα, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι μέσα από τα χρηματοδοτικά της προγράμματα βοηθούσε στην επένδυση προγραμμάτων, γιατί χρηματοδοτούσε και νέους αγρότες και έργα. Έτσι γνωρίσαμε μια σοβαρή αύξηση του ΑΕΠ, μια σοβαρή ανάπτυξη του αγροτικού τομέα. Και με τους συνεταιρισμούς είχαμε πολύ καλά αποτελέσματα. Διότι υπήρχε συνεταιριστική πολιτική από το 1974 έως το 1981, αλλά και από το 1981 μέχρι και το 2004. Κι εγώ οφείλω να τα λέω αυτά τα πράγματα. Υπήρχε συνεταιριστική πολιτική.

Έτσι λοιπόν η πολιτική αυτή και μέσω της ΑΤΕ δημιούργησε συνθήκες ειρήνης στον αγροτικό τομέα και παραγωγικές σχέσεις που όδευαν προς την ανάπτυξη και απορροφούσαν από την αγορά πολλά κονδύλια. Μην ξεχνάμε τι έγινε με τα καλαμπόκια, με το βαμβάκι κ.λπ. Με όλα τα προϊόντα που η Ελλάδα γνώρισε, διότι είχαμε την επιδότηση κατά κιλό προϊόντος. Και ήταν και η αφορμή για να έρθουν 2 δισεκατομμύρια ευρώ ή οτιδήποτε ήρθε από την Ε.Ε. Εάν δεν υπήρχαν αυτές οι πολιτικές, δε θα είχαμε και την Ε.Ε. να μας δίνει τόσα χρήματα. Και ο αγροτικός τομέας της Ελλάδας παίρνει ακόμα και σήμερα αυτά τα χρήματα»...

Ο Μιχάλης Βουμβουλάκης ξεκαθαρίζει ότι «όταν είχαμε 150.000 τόνους βαμβάκι, το πήγαμε στους 600.000 τόνους. Λογαριάστε το ανά κιλό. Όταν είχαμε βιομηχανική ντομάτα Α' και δεκαπλασιάσαμε την παραγωγή της βιομηχανικής ντομάτας, ήρθε περισσότερη επιδότηση. Όταν είχαμε ελαιόλαδο 150.000 τόνους και πήγαμε στους 400.000 τόνους, φέραμε περισσότερα λεφτά»...


Αμπελουργία, μια φορά κι έναν καιρό

Ο Μιχάλης Βουμβουλάκης διετέλεσε και πρόεδρος της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου (ΕΓΣΗ). Έτσι τη θυμούνται οι παλιότεροι. Πότε; Στην πιο κρίσιμη φάση του αμπελουργικού τομέα, όταν έγινε η περίφημη αναμπέλωση.

«Η σταφίδα ήταν ισχυρά επιδοτούμενη. Κι ενώ είχαμε τότε 100.000 στρέμματα, μέση σταθμική τιμή 80.000 τόνους σταφίδα, φανταστείτε πόση επιδότηση έφερνε. Όμως αυτά συνεπάγονταν πολιτικών για να έρθουν αυτά τα λεφτά, και διεκδικήσεων πάνω σε αυτά».

Μάλιστα, στο σημείο αυτό ο Μιχάλης Βουμβουλάκης θυμάται: «Όταν την πρώτη χρονιά, το 1982, ήρθε ο Παπανδρέου στην Ελούντα, κάποιοι - και εκ των κάποιων ήμουν κι εγώ - πιέσαμε εκεί και ο Παπανδρέου είπε “τιμές Αθηνών και όχι Βρυξελλών”. Και την είπε τη φράση αυτή στο Οροπέδιο Λασιθίου. Αυτά δεν ήταν τυχαία»...

Ο Μιχάλης Βουμβουλάκης ως πρόεδρος της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου (ΕΓΣΗ) μιλάει στην ετήσια γενική συνέλευση των αντιπροσώπων της οργάνωσης τον Μάϊο του 1985

Τι απαντάει όμως σήμερα σε όσους επιμένουν για τα περί κομματικοποίησης του αγροτοσυνεταιριστικού κινήματος εκείνης της εποχής, αλλά και μετέπειτα, υπέρ του ΠΑΣΟΚ;
«Όλοι είμαστε σε πολιτικά κόμματα. Εσείς τουλάχιστον γνωρίζετε ότι εγώ, ως πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων εκείνα τα χρόνια, είχα ως μεγάλους μου συνεργάτες, που ήμασταν μαζί και βιώναμε μαζί όλο το αγροτικό κίνημα, άτομα που ήταν από την Αριστερά. Ο Αναστασάκης απ' τη Γέργερη, ο Καραμανλάκης, ο Αγγελής απ’ το Τεφέλι, ο Δρίμης ο Γιώργης, ο Λευτέρης ο Σαμαρειτάκης κ.λπ. Δε θα μπορούσε να ήταν και διαφορετικά. Αυτοί ήταν οι δικοί μου συνεργάτες τότε. Οι δεξιοί δεν ήθελαν να συνεργαστούμε».

Η “ταφόπλακα” από τον Σκανδαλίδη

Πώς οδηγηθήκαμε όμως στη σημερινή κακή κατάσταση του αγροτικού κινήματος; Ο Μιχάλης Βουμβουλάκης υποστηρίζει ότι «η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε από τον Κώστα Σκανδαλίδη, συνέχισε με τον Χαρακόπουλο και τέλειωσε με τον Τσίπρα. Δε λέω με τον Αποστόλου. Λέω με τον Τσίπρα. Είναι όμως λυπηρό, διότι η ιδέα του συνεργατισμού γεννήθηκε σε συνθήκες ανάπτυξης του καπιταλισμού. Και είναι λυπηρό, το λέω μετά πόνου ψυχής, να βλέπεις την Αριστερά - τουλάχιστον αυτό δηλώνει - να διαλύει αντί να ενδυναμώνει και να βοηθά τον συνδικαλισμό και τον συνεργατισμό. Αυτό χρειάζεται μια πολιτική ανάλυση, που εγώ δε δύναμαι να την κάνω. Επιχείρησε να την κάνει ο Πουλαντζάς τη δεκαετία του ’80. Δικός τους ήταν και αυτοκτόνησε στο Παρίσι. Και άφησε ένα σημείωμα όπου έγραφε “δεν μπορώ να ξαναγράψω για την Αριστέρα”!

Βλέποντας τη χρεωκοπία του σταλινισμού και τις αποτυχίες της σοσιαλδημοκρατίας, αφιερώθηκε στη μελέτη του μετασχηματισμού του κράτους και του ρόλου της δημοκρατίας στον σοσιαλισμό της. Στις 3 Οκτωβρίου του 1979, ο Νίκος Πουλαντζάς πήρε αγκαλιά τα βιβλία του και πήδηξε από τον 13ο όροφο της πολυκατοικίας που έμενε στο Παρίσι».

«Υπήρχαν ακροβολισμένοι αστυνομικοί»

Ήταν 30 Σεπτεμβρίου 1991 όταν κάηκε η Νομαρχία

Ο Μιχάλης Βουμβουλάκης θυμάται το συλλαλητήριο των αμπελουργών στην πλατεία Ελευθερίας, στις 30 Σεπτεμβρίου του 1991.
«Από την άποψη της επιβεβαίωσης, δικαιωθήκαμε απόλυτα. Όμως τα αιτήματα δεν έγιναν δεκτά και ο αμπελουργικός τομέας διέλυσε. Και σήμερα συνεχίζεται η διάλυσή του, διότι σήμερα πείτε μου ποιος είναι αυτός ο οποίος κοιτάζει αν κλέβουν ή δεν κλέβουν τον αγρότη;».

Ποιος όμως ευθύνεται για το κάψιμο του κτηρίου της Νομαρχίας Ηρακλείου; Ο κ. Βουμβουλάκης τόνισε ότι «πριν γίνουν όλα αυτά, εγώ είχα ανέβει μαζί με τον αείμνηστο Γιώργο Σενετάκη, τον τότε περιφερειάρχη Κρήτης, στο υπουργείο Γεωργίας στην Αθήνα. Οι απαντήσεις που πήραμε ήταν αρνητικές. Του λέω τότε “εδώ, Γιώργο, χωρίζουν οι δρόμοι μας”. Κατεβήκαμε κάτω. Ο άνθρωπος πραγματικά ήθελε με την ψυχή του να βοηθήσει, όπως και ο τότε νομάρχης Ηρακλείου Στράτος Παπαδάκης. Δύο “θετικά” άτομα ήταν, αλλά τον κακό ρόλο τον έπαιξε η Αθήνα. Όταν λοιπόν ήταν στις 30 Σεπτεμβρίου σε εξέλιξη το συλλαλητήριο, εμείς μέσα στο κτήριο ήμασταν σε σύσκεψη με τον τότε γενικό γραμματέα του υπουργείου Γεωργίας Νίκο Ψιλλάκη. Όταν θέσαμε τα αιτήματα στον Ψιλλάκη κι εκείνος, κατά “γραμμή”, μας απάντησε “τίποτα δεν μπορώ να αποδεχτώ”, του είπα εγώ αυτό που είχαμε συμφωνήσει ως Συντονιστική Επιτροπή: ότι “από τη στιγμή αυτή που δεν αποδέχεστε τα δίκαια αιτήματα των παραγωγών, εμείς δεν εγκαταλείπουμε τα αιτήματα αυτά. Και από τη στιγμή αυτή τελεί υπό κατάληψη το κτήριο της Νομαρχίας”»...

Ο Μιχάλης Βουμβουλάκης καταθέτει σήμερα, 26 χρόνια μετά, μια σημαντική μαρτυρία: «Μόλις ετέθη το θέμα “τελεί υπό κατάληψη η Νομαρχία”, οι “ακροβολιστές” από το απέναντι κτήριο και τα μπαλκόνια πυροδοτούσαν τα καπνογόνα μέσα στη Νομαρχία»!

Στην ερώτησή μας «ήταν ακροβολισμένοι αστυνομικοί, δηλαδή;», εκείνος μας απάντησε: «Βεβαίως. Από πού έπεσαν τα καπνογόνα μέσα στη Νομαρχία; Από μπαλκόνια! Και λιποθύμησε ο Σκουλάς ο Θανάσης και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Και ο νομάρχης αγανάκτησε να βγει έξω. Κι εμένα ο Πυργιαννάκης ο Γιώργης - ξάδελφος του Πυργιαννάκη του Γιάννη, ένας ογκώδης άνθρωπος - με πήρε, που κόντευα να κρουφτώ, και με σήκωσε στους ώμους του. Τότε είπα “παιδιά, σταματήστε”... Και τότε μπήκε η φωτιά και ακολούθησε το σπάσιμο της πόρτας. Η αρχή έγινε από την Αστυνομία, που ήθελε να διαλύσει το συλλαλητήριο με “στίγμα” για τους αγρότες».

Στο σημείο αυτό, ο κ. Βουμβουλάκης θυμάται: «Είχαμε εκείνη τη μέρα 40 βαθμούς θερμοκρασία. Και όταν είπαμε “υπό κατάληψη η Νομαρχία”, εννοούσαμε “κάτσετε να κουβεντιάσουμε”. Αλλά με το να πω “τελεί υπό κατάληψη”, οι “ακροβολιστές” έκαναν τη Νομαρχία μέσα ένα ηφαίστειο. Και αυτόματα καιγόταν η Νομαρχία».

Ήταν όμως τότε πράγματι 20.000 κόσμος έξω από τη Νομαρχία; «Σίγουρα ναι, και παραπάνω. Και ήταν μεγαλύτερο το συλλαλητήριο αυτό από το συλλαλητήριο του 1961, και σε κόσμο και σε δυναμική».

Οι ευθύνες: Η καταστροφή της σταφίδας

Οι χιλιάδες διαδηλωτές του 1991, δυστυχώς, δικαιώθηκαν. Όπως όμως λέει ο κ. Βουμβουλάκης, «τότε ξεκινούσε η καταστροφή για τη σταφίδα, διότι απελευθέρωναν τη σταφίδα. Έχανε την ενίσχυση στη μεταποίηση και αυτό έκανε μη ανταγωνιστική τη σταφίδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σταδιακά, σε επίπεδο πενταετίας, καταργούταν και η επιδότηση κατά κιλό και πηγαίναμε στη στρεμματική ενίσχυση».
Όσο για την κατάσταση σήμερα; «Εγώ είμαι αμπελουργός. Η οικογένειά μου είναι αμπελουργική. Αλλά πλέον δε νομίζω ότι με το κόστος της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούμε να ανταγωνιστούμε τις διεθνείς τιμές»...

Ωστόσο, ο ίδιος δεν πιστεύει ότι οι ευθύνες ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί επισημαίνει ότι «μέχρι σήμερα είχαμε στήριξη. Εμείς δεν κοιτάξαμε κάποια πράγματα. Είναι δυνατόν να τα βάζουμε με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όταν αυτή τη στιγμή το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έβγαλε ανακοίνωση για τα σχέδια βελτίωσης, λέγοντας “αγοράστε τρακτέρ, αγοράστε τουρμπίνες” κι αυτό για να ενισχύουν την οικονομία της Ιταλίας; Και δεν έκανε πρόγραμμα νερού στην Κρήτη;».

Ανατρέχοντας στο παρελθόν, ο κ. Βουμβουλάκης δεν αρνείται ότι ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση έχουν και οι παλιές κυβερνήσεις. Μάλιστα, λέει χαρακτηριστικά: «Επειδή έτυχε στην Ελλάδα το συνεταιριστικό κίνημα να συσπειρωθεί και επειδή έλεγε πολλά πράγματα, αποτελούσε κίνδυνο αμφισβήτησης της πολιτικής εξουσίας. Και επειδή κρύβονται πολλά συμφέροντα στο διατροφικό τομέα, “έπρεπε” να διαλυθεί το συνεταιριστικό κίνημα. Έτσι, ο κύριος Σκανδαλίδης έκανε τον Νόμο 4115. Μπορούσε να είχε κάνει άλλα πράγματα, απλά και ωραία. Να είχε κάνει μητρώο συνεταιρισμών και να είχε λήξει το θέμα. Ας μου πει ένας, λοιπόν, σήμερα απ’ όλους αυτούς αν έχει κάτι να κουβεντιάσει. Όσο για τον Τσίπρα, προεκλογικά πήρε τις προτάσεις της ΠΑΣΕΓΕΣ και τις έκανε σημαία του. Πού είναι τα 12.000 ευρώ αφορολόγητο; Πού είναι όλα αυτά που υποσχέθηκε;».
(ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ - ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΝΕΑ ΚΡΗΤΗ")
https://www.neakriti.gr/article/kriti/1507550/mihalis-voumvoulakis-o-kritikos-apo-tis-hruses-epohes-tis-agrotias/