Το τελευταίο αντίο είπαν στον Τζίμη Πανούση, πλήθος κόσμου στο νεκροταφείο της Νέας Μάκρης.

Γνωστοί, φίλοι και συγγενείς αποχαιρέτησαν τον εμβληματικό καλλιτέχνη, που εξέπνευσε το Σάββατο, έπειτα από καρδιακό επεισόδιο.

Ο Τζιμάκος, όπως τον αποκαλούσαν όσοι τον αγαπούσαν, έφυγε από την ζωή στις 13 Ιανουαρίου βυθίζοντας στο πένθος τους δικούς του ανθρώπους αλλά και όσους λάτρεψαν την αθυροστομία του, το χιούμορ του και το αστείρευτο ταλέντο του. Τραγικές φιγούρες η γυναίκα και τα παιδιά του που τους άφησε έχοντας συμπληρώσει μόλις τα 63 του χρόνια.





«Είμαστε η αδικημένη γενιά του ‘60. Χωρίς κατοχή και πείνα, χωρίς ρετσίνα…», έγραφε ο Τζίμης Πανούσης το 1986, με τους ιδιαίτερους τόσο προσωπικούς και συνάμα απόλυτα συλλογικούς στίχους του, στο πολύ γνωστό τραγούδι του «Κάγκελα παντού» και, αν μη τι άλλο, το εννοούσε.

Εκείνος ο αθυρόστομος δημιουργός, με τις βαθιές ευαισθησίες που μόνο αν κοιτούσες κάτω από το, επίτηδες συχνά χοντροκομμένο, αστείο του μπορούσες να ανακαλύψεις, ο Τζίμης Πανούσης, άφησε απροσδόκητα την τελευταία του πνοή το Σάββατο το μεσημέρι, βρίσκοντας έστω και μετά θάνατον τη δικαίωση, ακόμα και από εκείνους που, όσο ζούσε, τον κυνήγησαν ή δεν τον κατάλαβαν.

Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος, όλων των χρωμάτων και αποχρώσεων, που εκείνος ανελέητα σατίριζε επί σκηνής, τον αποχαιρέτησε με ανακοινώσεις, ενώ και ο Γιώργος Νταλάρας, από τους καλλιτέχνες με τους οποίους ήρθε σε αντιπαράθεση και δικαστική διαμάχη, του απηύθυνε το τελευταίο αντίο με μια ανθρώπινη ανακοίνωση.

Ιδιαίτερη περίπτωση δημιουργού, καλλιτέχνης που ήταν κατηγορία από μόνος του, αντισυμβατικός, επαναστάτης με αιτία, ο αγαπημένος μας Τζιμάκος έφυγε στα 64 χρόνια του προκαλώντας σοκ σε όλους όσοι παρακολουθούσαμε την πορεία του από τη δεκαετία του ‘80, από το θρυλικό «Κύτταρο» και τις Μουσικές Ταξιαρχίες, ως τον αμίμητο Τρυγαίο του στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη που είδαμε το προηγούμενο καλοκαίρι στην Επίδαυρο. Αλλωστε τι ήταν και ο ίδιος; Ενας σύγχρονος Αριστοφάνης, που έβαζε στο στόχαστρο όλα τα κακώς κείμενα και τα καυτηρίαζε με τη μοναδική σάτιρά του.



Ο δημοφιλής τραγουδοποιός και ηθοποιός υπέστη νωρίς το μεσημέρι του Σαββάτου καρδιακό επεισόδιο και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στον Ερυθρό Σταυρό με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ. Εγιναν προσπάθειες ανάνηψής του, αλλά δεν ανταποκρίθηκε. Ετσι, έπεσε η αυλαία της ζωής του. Στις αρχές Δεκεμβρίου ο μουσικός υπέστη κρίση κολπικής μαρμαρυγής και κατέρρευσε πάνω στην σκηνή του «Κύτταρου» όπου εμφανιζόταν. Του παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες από δύο γιατρούς που για καλή του τύχη βρίσκονταν στο ακροατήριο. Είχε υποστεί ανακοπή και μεταφέρθηκε από εκεί με ασθενοφόρο στο Νοσοκομείο «Ελπίς» όπου και ανατάχθηκε. Το κοινό, πολύ συγκινητικά, τον χειροκροτούσε καθώς απομακρυνόταν με το φορείο. Παρέμεινε νοσηλευόμενος για λίγες μέρες. Αργότερα υποβλήθηκε σε επέμβαση αγγειοπλαστικής στο θεραπευτήριο Μετροπόλιταν και ανέμενε ότι τον Μάρτιο θα ξαναρχίσει τις εμφανίσεις του. Αλλά δεν έμελλε…

O Τζίμης Πανούσης γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου του 1954 από Μικρασιάτες πρόσφυγες γονείς -τον Θεόδωρο και τη Φωτεινή- στην Αθήνα και μεγάλωσε στο Χολαργό. Είχε παντρευτεί την Αθηνά Αϊδίνη. Είχε ένα γιο, τον Αρη, 27 ετών, και μία κόρη, τη Φωτεινή, 9 ετών σήμερα. Ο ίδιος έλεγε ότι με τα παιδιά του είχε κερδίσει την αθανασία.
Το 1972, ξεκίνησε τα πρώτα καλλιτεχνικά του βήματα στον Πολιτιστικό Ομιλο Νέων Χολαργού, όπου μαζί με άλλους καλλιτέχνες έστησαν θεατρική ομάδα και συνεργάστηκαν με τον Γιάννη Χουβαρδά, δίνοντας παραστάσεις.
Οντας φοιτητής της Νομικής εργάστηκε ως υπάλληλος στην Εθνική Τράπεζα από την οποία παραιτήθηκε ύστερα από δυόμισι χρόνια. Στην καυστική επιστολή παραίτησης προς τη διοίκηση της τράπεζας έγραφε ανάμεσα σε άλλα «αρνούμαι να είμαι μισθωτός σκλάβος (μπράβο ρε μάγκα!)».

Μουσικά δήλωνε αυτοδίδακτος. Πρώτες προσπάθειες στο χώρο της μουσικής έγιναν με το σχήμα «Χαρούμενη Κουδουνίστρα» όταν ακόμα ήταν στο Γυμνάσιο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 σχηματίστηκαν οι Μουσικές Ταξιαρχίες από τον Τζίμη Πανούση (φωνή, στίχοι, μουσική) και τους Σπύρο Πάζιο (κιθάρα, synthesizer, έγχορδα), Γιάννη Δρόλαπα (ηλεκτρική κιθάρα), Βαγγέλη Βέκιο (τύμπανα) και Δημήτρη Δασκαλοθανάση (μπάσο). Στη συνέχεια προστέθηκε και ο Van Svarnas (σαξόφωνο). Η πρώτη εμφάνισή του σε κοινό έγινε το 1977 στο κλαμπ «Αρχιτεκτονική» επί της Πανεπιστημίου στη «Στοά του Απότσου». Το 1978 κυκλοφορεί η παράνομη κασέτα «Disco Tsoutsouni», που άρχισε να κάνει γνωστές τις Μουσικές Ταξιαρχίες σε όλη την Ελλάδα, και καθιέρωσε τον ανατρεπτικό στίχο του Πανούση.



Ακολούθησε το 1980 στο «Skylab» στην Πλάκα, ενώ η πρώτη τους δισκογραφική δουλειά ήταν ο δίσκος «Μουσικές Ταξιαρχίες» που κυκλοφόρησε το 1982.

Ακολούθησαν οι δίσκοι «Αν η Γιαγιά μου είχε Ρουλεμάν» (1984) και «Hard Core» (ζωντανή ηχογράφηση, 1985). Το 1983 οι Μουσικές Ταξιαρχίες καμουφλάρονται κάτω από το όνομα Alamana’s Bridge (Γέφυρα της Αλαμάνας) και συμμετέχουν στο δίσκο-συλλογή ελληνικού ροκ «Made in Greece Vol.1», παρά τις αντιρρήσεις της τότε δισκογραφικής τους εταιρίας. Από τον επόμενο δίσκο «Κάγκελα Παντού» (1986) ο Πανούσης αποφάσισε να συνεχίσει μόνος του.

Το 1987 κυκλοφορεί ο δίσκος «Χημεία και Τέρατα». Οι επόμενοι δύο δίσκοι είναι οι «Δουλειές του Κεφαλιού»/The Greatest Kitsch Live! (1990), «Ο Ρομπέν των Χαζών» (ζωντανή ηχογράφηση, 1992), το «Vivere Pericolosamente» το 1993. Η επόμενη δισκογραφική του δουλειά κυκλοφόρησε επτά χρόνια μετά, το 2000, με τίτλο «Με Λένε Πόπη» (ζωντανή ηχογράφηση). Κυκλοφόρησε επίσης μαζί με το περιοδικό Μετρό το 2002 το ολιγόλεπτο CD «Δείγμα Δωρεάν» με ακυκλοφόρητα τραγούδια από τις τελευταίες παραστάσεις του.

Το 2009 κυκλοφόρησε ένα διπλό DVD με ζωντανή κινηματογράφηση της παράστασης «Της Πατρίδας μου η Σημαία», που δόθηκε το 2008 στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο.

Την άνοιξη του 2015 οι Μουσικές Ταξιαρχίες επανενώθηκαν για μια σειρά εμφανίσεων στο «Κύτταρο» μετά από 30 χρόνια απουσίας.

 Ραδιόφωνο, τηλεόραση, σινεμά
Πέρα από τη μουσική o Τζίμης Πανούσης έχει ασχοληθεί κατά καιρούς με το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και λιγότερο με τον κινηματογράφο. Εχει μια δεκαπεντάχρονη ιστορία ως ραδιοφωνικός παραγωγός στους ραδιοσταθμούς Top FM, Κανάλι 15, Ωχ FM, Flash 96.5, 88 μισό Θεσσαλονίκης, ΣΚΑΪ 100.3 FM, City FM 99.5. Η τηλεοπτική εκπομπή του «Κορίτσια ο Τζίμης», που επρόκειτο να μεταδοθεί από την τότε ΕΤ2 το 1995, τελικά «κόπηκε», ωστόσο στιγμιότυπά της έχουν κατά καιρούς παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια τηλεοπτικών συνεντεύξεών του. Εχει εμφανιστεί εκτάκτως σε τηλεοπτικές σειρές όπως οι «Δέκα Μικροί Μήτσοι» του Λάκη Λαζόπουλου.



Στον κινηματογράφο, έχει πρωταγωνιστήσει στην ταινία «Ο δράκουλας των Εξαρχείων» (1981) του Νίκου Ζερβού μαζί με τις υπόλοιπες Μουσικές Ταξιαρχίες και έχει εμφανιστεί ως γκεστ σταρ στις ταινίες «Ηνίοχος» (1995) του Αλέξη Δαμιανού, «Προστάτης Οικογένειας» (1997) του Νίκου Περάκη και «Safe Sex» (1999) των Μ. Ρέππα – Θ. Παπαθανασίου. Επίσης τραγούδησε μοναδικά το τραγούδι «Εγώ κι εσύ μαζί» στην παιδική ταινία «Toy Story-Η ιστορία των παιχνιδιών».

Βιβλία
Εχουν εκδοθεί έξι βιβλία του Πανούση, κυρίως βασισμένα στις ραδιοφωνικές του εκπομπές. Πρώτο ήταν το «Η Ζάλη των Τάξεων» (1989) που περιέχει 40 ιστορίες ραδιοφωνικής φαντασίας που ακούστηκαν από την εκπομπή «Δούρειος Ηχος» στον Top FM την περίοδο 1988-89, ακολούθησαν τα «Πικρέ, Μικρέ Μου Αράπη» (1990), που είναι μια σαπουνόπερα 22 επεισοδίων, και «Το Κυνήγι της Γκόμενας» (1992), που αποτελείται από 30 σύντομες γυναικείες βιογραφίες.

Το 1996 κυκλοφόρησε το «Υγιεινή Διαστροφή» για τα 20 χρόνια της παρουσίας του, που συμπεριλαμβάνει την έκδοση σε CD του «Disco Tsoutsouni» και το σύνολο των στίχων των τραγουδιών του μέχρι τότε καθώς και συνεντεύξεις, γκάλοπ κ.ά. Τον Ιανουάριο του 2002 παρουσίασε στο περιοδικό «ΜΕΤΡΟ» τον «εναλλακτικό Καζαμία 2002» με τον τίτλο «Μωρόν λαβέ».

To 2005 κυκλοφόρησαν ταυτόχρονα ακόμα δύο βιβλία του με τίτλους «Μικροαστική Καταστροφή» και «Πούστευε και Μη Ερεύνα», ενώ το 2010 κυκλοφόρησε το πολύτομο έργο «Ο Στάλιν σκέφτεται για σένα στο Κρεμλίνο». Το 2011 παρουσίαζε καθημερινή ημίωρη ραδιοφωνική εκπομπή σατιρίζοντας πολιτικά γεγονότα με τον τίτλο «Δούρειος ήχος».

Συλλυπητήρια …απ’ της Βουλής τα έδρανα
Τα συλλυπητήριαά του για τον χαμό του Τζίμη Πανούση εξέφρασε ο πολιτικός και καλλιτεχνικός κόσμος της χώρας.
ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ: «Ο Τζίμης Πανούσης υπήρξε ένας από τους καλλιτέχνες που άφησαν το μοναδικό τους στίγμα στη σύγχρονη ελληνική μουσική. Ο θάνατός του μας λυπεί βαθιά. Συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους του».
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: «Ηταν εκ χαρακτήρος πάντα απέναντι σε κάθε εξουσία. Δεν συμβιβάστηκε ποτέ και, αντίθετα με άλλους συναδέλφους του, δεν θυσίασε το ταλέντο του και το χιούμορ του για να γίνει αρεστός σε οποιαδήποτε κυβέρνηση. Ο Τζίμης Πανούσης ήταν μια φωνή ξεχωριστή και αυθεντική που θα λείψει».
Δηλώσεις εξέδωσαν ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, η τομεάρχης Πολιτισμού και Τουρισμού Ολγα Κεφαλογιάννη από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, όπως και ο Αδωνις Γεωργιάδης, η Δημοκρατική Συμπαράταξη, το ΚΚΕ, οι ΑΝ.ΕΛ., η Ενωση Κεντρώων.

Το αντίο του Νταλάρα και των συναδέλφων του
Παρά τη σκληρή πολύχρονη δικαστική τους διαμάχη, ο Γιώργος Νταλάρας αποχαιρέτησε τον αγαπημένο καλλιτέχνη με ένα ανθρώπινο μήνυμα, μέσα από το λογαριασμό του στο facebook.

«Εφυγε ένας νέος, ταλαντούχος άνθρωπος, βυθίζοντας στη θλίψη τα παιδιά του, την οικογένειά του. Ενας άνθρωπος που με τη σκέψη του, το χιούμορ του και την οξύτητα του λόγου του ήταν χρήσιμος στην κοινωνία, όπως όλοι οι πραγματικοί καλλιτέχνες. Οι αντιθέσεις που είχα μαζί του στο παρελθόν, με κάνουν να λυπάμαι ακόμα πιο βαθιά. Μπροστά στη ζωή και στο θάνατο, όλα γίνονται ασήμαντα, μηδαμινά. Καλό σου ταξίδι», έγραψε χαρακτηριστικά ο τραγουδιστής.

Γιάννης Ζουγανέλης: «Τον χαρακτήριζαν η ευγένεια και η πίστη στη ζωή και το αριστερό του ανένταχτο φρόνιμα. Ηταν ένας αναρχικός με αρχές. Ενας άνθρωπος ιδιαίτερος, αυθεντικός, σκεπτόμενος… Ανένταχτος, ανθρωποκεντρικός, αγαπούσε την πατρίδα, έκανε κρίσεις σε ό,τι την πήγαινε πίσω…».

Φοίβος Δεληβοριάς: «Θα αρκούσε η πρώτη φορά που σε είδα στο μαγικό ΜΕΤΡΟ, το χειμώνα του ‘90, για να σε έχω για πάντα μαζί μου, ένα αγκαθένιο χάδι στο κεφάλι μου. Ησουν η εξέγερση μέσα σ’ ένα τσοντάδικο, η δευτέρα παρουσία μέσα στο κέντρο ενός μαφιόζου. Είχα την τύχη να σε δω από πολύ κοντά, να ξέρω την ντροπαλότητα και τη μελαγχολία, να ακούσω ατέλειωτους νυχτερινούς διαλόγους σου -όπως του Ηρώνδα- με τον Κακίση, να σε δω να κρατιέσαι από τον έρωτά σου στο Σινέ Ψυρρή, στο Iντεάλ, στον Οικονόμου. Ξέρω πόσο κουράστηκες και πόνεσες με διάφορα τα τελευταία χρόνια, θα μπορούσα όμως και να μην ξέρω… Τζιμάκο μου, αντίο… Θα βγούμε απόψε που είναι Σάββατο και θα σε συζητήσουμε. Και θα αναγνωρίζουμε ο ένας στον άλλον το αγκάθινο στεφάνι σου», έγραψε μεταξύ άλλων ο τραγουδοποιός στο facebook.

Γιάννης Μαρκόπουλος: «Εφυγε μια σπουδαία προσωπικότητα της σάτιρας. Ενας καλλιτέχνης δημιουργός. Απώλεια η αποχώρησή του…».

Οι συνεργάτες του στο «Κύτταρο»: «Καλό ταξίδι, φίλε… Μόνο εσύ θα μπορούσες να περιγράψεις εύστοχα με λόγια τη θλίψη μας», έγραψαν.
Πηγή: eleftherostypos.gr Φωτογραφίες: newsit.gr