“Όπλο” κατά της ξηρασίας το σωστό κλάδεμα

Πίσω από το σωστό κλάδεμα της ελιάς θα μπορούσε σήμερα να “κρύβεται” ένα “όπλο” στη διάθεση των ελαιοπαραγωγών απέναντι στην κλιματική αλλαγή, όχι για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν απόλυτα τις δραματικές επιπτώσεις στην παραγωγή τους, αλλά για να μπορέσουν τουλάχιστον να τις μειώσουν όσο γίνεται, επιτυγχάνοντας την παραγωγή ελαιοκάρπου σε μια σταθερή ετήσια βάση, αρκεί βέβαια να γίνεται και ο ανάλογος συνδυασμός κλαδέματος και λίπανσης, τόσο για τις αρδευόμενες όσο και για τις μη αρδευόμενες ελιές.



Η “Νέα Κρήτη” απευθύνθηκε σε γεωπόνους αλλά και σε αγροτικά στελέχη, φέρνοντας στη δημοσιότητα χρήσιμες πληροφορίες που δείχνουν ότι δεν έχει χαθεί η ελπίδα της παραγωγής ελαιολάδου, αρκεί ο ελαιοπαραγωγικός κόσμος της Κρήτης να “αφουγκραστεί” τις ανάγκες της ελαιοκαλλιέργειας και να αναλάβει τις δικές του ευθύνες για τη σωτηρία της παραγωγής του κρητικού ελαιολάδου! 

Από το σωστό κλάδεμα εξαρτάται σε ένα μεγάλο ποσοστό και η “συμπεριφορά” του ελαιοδέντρου. «Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνει ο κόσμος είναι να ραβδίζει νωρίς τις ελιές του κάθε χρόνο, ώστε να “ξεκουράζεται” το δέντρο μέχρι τη νέα παραγωγή του ελαιοκάρπου», λέει συγκεκριμένα στη “Νέα Κρήτη” ο τεχνολόγος γεωπόνος Άρης Κοζής. «Και αυτό θα βοηθήσει το δέντρο να έχει παραγωγή κάθε χρόνο. Και θα υπενθυμίσω ότι, σύμφωνα με τους παλιούς, τέλη Νοέμβρη οι ελιές θα πρέπει να έχουν ραβδιστεί. Και το δεύτερο που πρέπει να προσέχουν οι παραγωγοί είναι να κάνουν το κλάδεμα εκείνο που έχει να κάνει και με το αν ποτίζουν ή δεν ποτίζουν τις ελιές τους. Το κλάδεμα έχει να κάνει με το αν έχουμε ή αν δεν έχουμε νερά. Αλλά μια βασική αρχή είναι ότι η ελιά θέλει κλάδεμα κάθε χρόνο και λίγο. Να διαμορφώνουμε μια καινούργια “κόμη”. Να βγάζουμε τους παλιούς κλάδους και ν' αφήνουμε τους καινούργιους για να πάρουμε την παραγωγή...».

Στο μεταξύ, βέβαια, επειδή περιμένουμε περιόδους ξηρασίας, σύμφωνα πάντα με τις μέχρι στιγμής εξελίξεις και ενδείξεις της κλιματικής αλλαγής στην Κρήτη, ο Άρης Κοζής προτείνει προς τους παραγωγούς: «Επειδή τα νερά θα λιγοστέψουν και δε θα έχουμε ούτε γεωτρήσεις καλά-καλά, αφού και αυτές θα έχουν πρόβλημα, οι παραγωγοί θα πρέπει να προσανατολίζονται σε κλαδέματα πιο βαριά από αυτά που έχουμε συνηθίσει σήμερα. Δηλαδή, να μειώσουμε τη φούντα στο 1/3 της υπάρχουσας. Διότι αλλιώς δε θα μπορούν να αντεπεξέλθουν τα δέντρα στις ξηροθερμικές συνθήκες...».

Και διευκρινίζει στο σημείο αυτό ότι δεν εννοεί τα βαριά κλαδέματα που έκαναν κάποτε οι ελαιοπαραγωγοί χαμηλώνοντας πάρα πολύ τα δέντρα τους. «Απλώς οι παραγωγοί που έχουν νερό και ποτίζουν θα κάνουν λίγο πιο συντηρητικό κλάδεμα. Και λίγο πιο βαθύ θα κάνουν οι ελαιοπαραγωγοί εκείνοι που δεν ποτίζουν. Αλλά και τα νερά μέχρι πότε θα αντέξουν; Αν δεν έχουμε βροχοπτώσεις και αν δούμε αυτά που λένε οι επιστήμονες, ότι θα έχουμε μεγάλη περίοδο ξηρασίας, θα πρέπει να μειώσουμε τους κλάδους της ελιάς...».

Ο Άρης Κοζής συμπληρώνει ότι με το χαμήλωμα της ελιάς ο παραγόμενος ελαιόκαρπος έχει μεγαλύτερη ελαιοπεριεκτικότητα, απ’ ό,τι αν δεν κλαδευόταν το δέντρο. Και συνιστά στους παραγωγούς να χρησιμοποιούν και πετρώματα τα οποία μπαίνουν στη ρίζα του δέντρου και συγκρατούν την υγρασία. Τέτοια είναι ο ατταπουλγίτης και ο ζεόλιθος.

Μέτριο κλάδεμα κάθε χρόνο 

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο οδηγός 292 σελίδων για την καλλιέργεια και συγκομιδή της ελιάς, από τη Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Κρήτης.
Στο μέρος εκείνο της μελέτης που αναφέρεται στο κλάδεμα της ελιάς, οι επιστήμονες συνιστούν να γίνεται στην ελιά κάθε χρόνο μέτριο κλάδεμα.
Και εξηγούν ότι αυτό το μέτριο κλάδεμα γίνεται: 
* Για τη δημιουργία νέας βλάστησης με καρποφόρους βλαστούς. 
* Για την αφαίρεση των ξηρών κλαδίσκων που δε δημιουργούν καρποφόρα όργανα και δυσκολεύουν τη συγκομιδή και την καταπολέμηση των παρασίτων. 
* Για να διατηρηθεί το σχήμα και το μέγεθος του δέντρου στις διαστάσεις που επιτρέπουν τον καλό φωτισμό-αερισμό. 
* Για τη μείωση της παρενιαυτοφορίας. 
* Στις βρώσιμες ποικιλίες, για να καθορίσουμε το μέγεθος της παραγωγής που επηρεάζει άμεσα και την ποιότητα. 
Εξάλλου, οι επιστήμονες του ΤΕΙ τονίζουν πως πριν κλαδέψει ο καλλιεργητής θα πρέπει να γνωρίζει: 
- Το ύψος βροχοπτώσεων της περιοχής. 
- Τη δυνατότητα άρδευσης ή όχι του ελαιώνα. 
- Τη γονιμότητα του εδάφους. 
- Το φορτίο της προηγούμενης χρονιάς. 
- Το μήκος της βλάστησης. 
- Την ποικιλία. 
Στην περίπτωση που ο ελαιώνας είναι ποτιστικός, ο ελαιοκαλλιεργητής επεμβαίνει με ελαφριά κλαδέματα και όταν υπάρχει υπερ-καρποφορία, προκειμένου να μειωθεί η καρποφορία, πρέπει να γίνει αραίωμα καρποφόρων κλαδίσκων λίγο μετά την καρπόδεση. Με αυτό πετυχαίνουμε μείωση του φορτίου, μεγαλύτερους καρπούς. 
Με το κλάδεμα καρποφορίας ο κλαδευτής αφαιρεί: 
* Κλαδιά αδύνατα, 
* Κλαδιά που έχουν καρποφορήσει, 
* “Λαίμαργους” βλαστούς που είναι σε κακή θέση, 
* Kλαδιά που εμποδίζουν τον σωστό αερισμό και αλλοιώνουν το σχήμα. 
Πρέπει να διαφυλάσσεται σχεδόν το σύνολο της ετήσιας βλάστησης και όταν έχουμε καχεκτικά ή εξασθενισμένα δέντρα πρέπει να αφαιρούνται οι εξαντλημένες “ποδιές” και να αφήνονται οι βλαστοί που έχουν εκπτυχθεί στο σημείο καμπής. Οι βλαστοί αυτοί λέγονται “αντικαταστάτες”. 
Στα ενηλικιωμένα δέντρα (γηρασμένα), η ετήσια βλάστηση αρχίζει να γίνεται όλο και μικρότερη και η καρποφορία περιορίζεται ακόμη και όταν τα δέντρα λιπαίνονται και ποτίζονται κανονικά. Στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζεται αυστηρό κλάδεμα που αποβλέπει στην ανανέωση της “κόμης” και τον υποβιβασμό της καρποφόρας ζώνης σε χαμηλότερα επίπεδα. 

Μεγάλη προσοχή 

Για εξαιρετικά προσεκτικές ενέργειες, καθώς όπως λέει δεν είναι στην παρούσα φάση ξεκάθαρη η πορεία που θα ακολουθήσουν για φέτος οι καιρικές συνθήκες στο νησί μας, κάνει λόγο ο πρόεδρος της Ομάδας Αμπελουργών και Ελαιοπαραγωγών Κρήτης Πρίαμος Ιερωνυμάκης. 

«Σε αυτή τη φάση δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί ο χειμώνας. Και η ελιά το καθάρισμά της το θέλει συνήθως από τον Φεβρουάριο και μετά. Αυτή την εποχή είναι ρίσκο. Όμως, για ένα απλό καθάρισμα στο εσωτερικό της ελιάς δε θα έλεγα όχι. Καλό θα ήταν. Το καθάρισμα το θέλουν οι ελιές όταν μαζεύεται και ο ελαιόκαρπος», λέει ο Πρίαμος Ιερωνυμάκης.

Ο ίδιος εξάλλου θεωρεί πέρα για πέρα λάθος των παραγωγών αυτό που έκαναν παλιότερα, «να ρίχνουν το δεντρό κάτω»... «Και ήταν λάθος τότε, διότι μετά που το έκαναν αναπτύσσονταν ραγδαία στο δέντρο οι λεγόμενοι “λαίμαργοι” βλαστοί που δε δίνουν ελιές. Οι ελιές που καθαρίζονται κάθε χρόνο και λίγο είναι η τεχνική που έχει επικρατήσει. Και ζωντανεύει και το δέντρο για να σου δίνει κάθε χρόνο και μια μικρή παραγωγή...».

Ωστόσο, όπως λέει ο Πρίαμος Ιερωνυμάκης, η γενική εικόνα φέτος σε όλες τις περιοχές της Κρήτης είναι πολύ κακή. Και τονίζει την ανάγκη συστράτευσης και συνεργασίας όλων των φορέων της Κρήτης (αγροτικών φορέων, Δήμων και Περιφέρειας) ώστε να διεκδικήσουν στήριξη από το κράτος σε έργα υποδομών για τη διαχείριση του νερού, από τη μια, και την αποζημίωση των ελαιοπαραγωγών από την άλλη. «Αυτό που έκανε ο δήμαρχος Βιάννου Παύλος Μπαριτάκης θα πρέπει να το κάνουν και όλοι οι άλλοι δήμαρχοι. Υπάρχει θέμα σοβαρό. Και πρέπει ως Κρήτη να ασχοληθούμε με τη σοβαρή αυτή υπόθεση...».

Καταλήγοντας, δίνει ιδιαίτερο βάρος στη λειτουργία του ΕΛΓΑ, καλώντας το κράτος να αναλάβει τις ευθύνες του, πληρώνοντας από κρατικά χρήματα το προσωπικό του οργανισμού και να μη χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό οι εισφορές των ασφαλισμένων παραγωγών, οι οποίοι θα πρέπει να αποζημιώνονται εγκαίρως όταν παθαίνουν ζημιές και θα πρέπει να καλύπτονται επιτέλους και οι ζημιές των ελαιοδέντρων που οφείλονται στη μειωμένη καρπόδεση λόγω κλιματικής αλλαγής.

«Από μόνοι τους δεν μπορούν» 

«Όταν έχεις νερό, καλλιεργείς εσύ όπως θες», λέει από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Ανδρέας Στρατάκης.

«Όταν όμως δεν υπάρχει νερό, δυστυχώς για τον παραγωγό δεν μπορεί να κάνει τίποτα, ούτε να προγραμματίσει τίποτα. Ή, αν θέλετε, μπορεί να κάνει πάρα πολύ λίγα μπροστά σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα. Και αυτό το πρόβλημα αντιμετωπίζεται στο σύνολό του. Και θα πρέπει και οι ίδιοι οι δήμαρχοι να παίξουν τον ρόλο τους: όπως για παράδειγμα αξιοποίηση νερών βιολογικών, κατασκευή αρδευτικών έργων κ.λπ.»...

Και φέρνει ως παράδειγμα τον Δήμο Μαλεβιζίου που έχει ξεκινήσει πιλοτικά να ποτίζει με νερό από τον Βιολογικό μια περιοχή της Ροδιάς. «Μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα βρόχινα νερά με διάφορους τρόπους. Στο σύνολο της διοίκησης της χώρας υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να λύσουμε προβλήματα. Βέβαια η κλιματική αλλαγή προβληματίζει τους πάντες. Και το τελευταίο που θα πρέπει να δούμε είναι ο τρόπος καλλιέργειας. Και να μην ξεχάσουμε ότι τα δέντρα μας δε λιπαίνονται. Ο νομός Ηρακλείου καλλιεργεί 16 εκατομμύρια ελαιόδεντρα και έπρεπε να βγάζει πάνω από 100.000 τόνους ελαιολάδου μόνο ο νομός Ηρακλείου. Και αντίθετα, από τότε που γεννηθήκαμε, όλη η Κρήτη δε βγάζει πάνω από 80 με 100 χιλιάδες τόνους...».

Ο πρόεδρος της ΕΑΣΗ, Ανδρέας Στρατάκης, αποκάλυψε στην εφημερίδα μας, εξάλλου, ότι την επόμενη εβδομάδα η διοίκηση της οργάνωσης θα επιδιώξει να ανακοινώσει την πρώτη τιμή παραγωγού για τη νέα χρονιά. Και τόνισε ότι σε συνεργασία με τον όμιλο εταιρειών Αλμπαντάκη, με τον οποίο συνεργάζονται στο τυποποιημένο ελαιόλαδο της ΕΑΣΗ ΑΒΕΕ, θα κάνουν τα αδύνατα δυνατά να δώσουν ως τιμή εκκίνησης τα 3 ευρώ το κιλό στην οξύτητα των τριών γραμμών. «Ευχόμαστε να τα καταφέρουμε για να στηρίξουμε την αγορά του κρητικού ελαιολάδου», λέει χαρακτηριστικά.

ΑΥΡΙΟ Η ΚΑΤΑΒΟΛΗ 

Έρχεται η επιδότηση 

Στο μεταξύ, όλα είναι έτοιμα για να καταβληθεί το 70% της επιδότησης των αγροτών και των κτηνοτρόφων για τη φετινή χρονιά. Όπως έχουμε γράψει ήδη, η τελευταία πληροφορία αναφέρει ότι τα βιβλιάρια των παραγωγών θα πιστωθούν αύριο Παρασκευή τις απογευματινές ώρες.
Αυτό σημαίνει ότι οι παραγωγοί που ανήκουν στην Τράπεζα Πειραιώς θα μπορούν αμέσως να τα εισπράττουν από τα ATM. Οι παραγωγοί των άλλων τραπεζών θα πρέπει να περιμένουν αρχές της επόμενης εβδομάδας, λόγω του βαλέρ που ισχύει στις άλλες τράπεζες και όχι στην Τράπεζα Πειραιώς, επειδή είναι ο φορέας καταβολής των χρημάτων για λογαριασμό του κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως εκ τούτου δεν έχει βαλέρ.

ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΝΕΑ ΚΡΗΤΗ"