Κάτω τα χέρια σας από το Bella Ciao! Του Ειρηναίου Μαράκη

(ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ)

Δουλεύτε τον ξανά τον κόσμο στη φωτιά,
και τα καλά του ξανανθίστε και τα κρίματα,
χτυπώντας τον, με το σφυρί και με τ’ αμόνι.
Κ. Παλαμάς

Το Bella Ciao είναι ένα ιταλικό αντιστασιακό τραγούδι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου εξυμνείται ο απελευθερωτικός αγώνας των παρτιζάνων ενάντια στον φασιστικό κίνδυνο και τη ναζιστική απειλή καθώς και ο ηρωικό τους θάνατος, που παράδειγμα αποτελεί (και θα αποτελεί) για όλες τις μεταπολεμικές γενιές μέχρι σήμερα.



Η μουσική του τραγουδιού φαίνεται να είναι εμπνευσμένη από κάποιο παλιό παραδοσιακό τραγούδι, ενώ είναι άγνωστο από ποιον έχουν γραφεί οι στίχοι. Το τραγούδι αυτό, όπως είναι φυσικό, έχει αναπαραχθεί και διασκευαστεί από διάφορους καλλιτέχνες στα ιταλικά, τα αγγλικά, τα ελληνικά, τα ρωσικά, τα βοσνιακά, τα κροατικά, τα σερβικά, τα ουγγρικά, τα ισπανικά, τα φινλανδικά, τα γερμανικά, τα τουρκικά, τα ιαπωνικά, τα κινεζικά και τα κουρδικά. Η μελωδία του τραγουδιού ήταν ήδη γνωστή και την τραγουδούσαν στις αρχές του 20ού αιώνα οι γυναίκες που μάζευαν ρύζι στις φυτείες της ιταλικής επαρχίας Terre d’Acqua κοντά στην Μπολόνια. Οι στίχοι του τραγουδιού στηλιτεύουν και αναδεικνύουν τις δύσκολες συνθήκες εργασίας μέσα στον καυτό ήλιο. Η πρώτη γνωστή ερμηνεία του 1906 έχει τη μορφή αντίδρασης κατά του αφεντικού και φεουδάρχη, που «μ’ ένα ραβδί στο χέρι» παρακολουθεί τους εργάτες, χαραμίζει τη ζωή των γυναικών και δεν πληρώνει τους ελάχιστους μισθούς. Η μέρα όμως πλησιάζει που οι εργάτριες θα απελευθερωθούν κι όπου θα βάλουν ένα οριστικό τέλος στην καταπίεση τους.

Το τραγούδι έγινε παγκόσμια γνωστό όταν το τραγουδούσε η ιταλική αντίσταση ενάντια στο φασισμό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ενώ τις τελευταίες μέρες γνωρίζει μια καινούργια όσο και απρόσμενη περίοδο διεθνούς διάδοσης του…
Αποδόμηση
Ναι, ω ναι, το Bella Ciao είναι το χιτ της εποχής! Ποιός θα το περίμενε, σωστά; Αλλά τι κρίμα, σύντροφε, το Bella Ciao δεν έγινε επιτυχία εξ’ αιτίας όλων όσα εκφράζει καθώς και για την επικαιρότητα του αλλά γιατί μια τηλεοπτική σειρά (La casa del papel), πολύ ενδιαφέρουσα απ’ ότι λένε – εγώ δεν έχω γνώμη, μόνο ταινίες βλέπω, το έφερε στη μόδα… Και εντάξει, μπορούμε να πούμε πως αυτό δεν θα ήταν αναγκαστικά κακό από την αρχή, εάν δεν δίνονταν αφορμή για να πάρει ο καθένας αυτό το τραγούδι και έχοντας άγνοια για την ιστορία του ή μάλλον, και για να είμαστε περισσότερο ακριβείς στις διατυπώσεις μας, επειδή ακριβώς η ιστορία του τραγουδιού είναι γνωστή, για να το διασκευάσει ή για να το χρησιμοποιήσει σε θέματα άσχετα με την ταυτότητα του και την ουσία του.

Στο Nammos, λοιπόν, στη Μύκονο και στα τηλεπαιχνίδια μουσικής ακούστηκε ενώ γνώρισε και γνωρίζει, αλίμονο μας, ποικίλες διασκευές και remix(!) όπου φυσικά καμία σχέση δεν έχουν με το πολιτικό και αντιφασιστικό του μήνυμα. Η χειρότερη διασκευή μάλιστα είναι ελληνική – κι αν έχουν τραγουδήσει τόσοι και τόσοι Έλληνες αντιφασίστες το Bella Ciao – όπου μετατρέπει το τραγούδι σ’ ένα σαχλό, δήθεν ποπ και δήθεν χορευτικό άσμα της σειράς, με σκυλάδικο χαρακτήρα και ψευδοερωτικό νόημα, εφαρμόζοντας σε όλο της το μεγαλείο την αποδόμηση της ιστορικής μνήμης και των πολιτικών και πολιτιστικών αγώνων της εργατικής τάξης και της αγροτιάς.

Ναι, μην σας κάνει εντύπωση όλο αυτό. Υπάρχει σχέδιο από πίσω και μέθοδος: ότι δεν μπόρεσαν να κάνουν οι ιστορικοί αναθεωρητές σε Δύση και Ανατολή για να σβήσουν την ιστορική πραγματικότητα καθώς και την αναγκαιότητα για μια άλλη, διαφορετική, ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία, επιχειρείται μέσα από τις γραμμές της σύγχρονης, εμπορικής και φτηνής σε έκφραση τέχνης. Ή όπως σχολιάζει, κάπως θυμωμένα και οπωσδήποτε ειρωνικά, ένας χρήστης σε γνωστό μέσο κοινωνικής δικτύωσης και κάτω από μια ανάλογη διασκευή: «Αν ήξεραν οι Ιταλοί της Αντίστασης πως το “Bella Ciao” θα έπαιζε σε club, γάμους και παιδικά γενέθλια, θα αφήναν τους φασίστες…!»

Αχ, πολλά μπορούν ασφαλώς να γραφτούν για αυτό το σημείο των καιρών, της καπιταλιστικής παρακμής που μέσα στην κρίση της επιχειρεί να ισοπεδώσει ή και να αφομοιώσει κάθε καλό που δημιούργησαν ή και κατέκτησαν με αίμα και αγώνες η διεθνής εργατική τάξη και οι λαοί. Δεν θα το κάνω σε αυτό το σημείωμα. Όμως, ναι σύντροφε, θα το γράψω κι αυτό, είναι πολύ γελασμένοι εάν νομίζουν πως με τέτοιες σαχλές προσπάθειες, που μόνο την απελπισία τους δείχνουν για αυτά που εξελίσσονται και για αυτά που θα ‘ρθουν μέσα από τις γραμμές της ταξικής πάλης, θα καταφέρουν να αναστρέψουν το φρόνημα και να διαγράψουν τη μνήμη που εκφράζει τούτο το τραγούδι!
Ας φωνάξουμε λοιπόν: Κάτω τα χέρια σας από το Bella Ciao! Κι ελάτε να το τραγουδήσουμε ξανά και ξανά, μέχρι την οριστική νίκη.




http://anemosantistasis.blogspot.com/2018/10/bella-ciao.html#_140421_image_0